عنوان : بازخوانی آراء اندیشمندان در مفهوم "وحدت وجود" و تجلی آن در محمل های هنری نمونه موردی: محمل معماری و شهرسازی ایرانی_اسلامی
موضوع : ب) فلسفه / توحید / نبوت و وحی / معاد و حیات اخروی
سایر نویسندگان : سرکار خانم مهنوش محمودی (نویسنده مسئول)
کد مقاله : hcw1-01100072
ارائه دهنده : مهنوش محمودی
متن چکیده : جهان بيني توحيدي مبتني بر اصول و ارزش هايي است که از طريق کالبد و معنا در ويژگي هاي شهر و معماری اسلامي، خط مشي هايي را براي تمام عرصه هاي زندگي بشر ترسيم مي نمايد. معماری اسلامی در قلمرو گسترده اسلام اگرچه سبک های متفاوتی را دنبال کرده ولی روح مشترکی دارد که از وحدت دیدگاه فلسفی، عرفانی و ایمان خاص هنرمندان مسلمان سرچشمه می گیرد. معماری اسلامی بر کلام الهی متکی است و هنرمندان مسلمان بابهره جستن از عرفان عمیق اسلامی توانسته اند باشکوه ترین آثار هنری را با الهام از معنویت دینی و بر اساس توحید و یگانگی وحدت متعالی بیافرینند و همزمان با رفع نیازهای مادی کاربران به مفهوم سازی نیز می پردازد که این مفهوم سازی تاثیرگذار بر رفتار مردمان و شکل گیری فرهنگ آنان است. روش پژوهش حاضر ترکیبی از توصیفی- تحلیلی است که به تحلیل محتوایی داده ها می پردازد. به گونه ای که در حوزه مطالعات کتابخانه ای با استناد به منابع موجود آراء اندیشمندان واکاوی و در ادامه با شناسایی اصولی که مبتنی بر محوربندی، سلسله مراتب و هندسه است؛ معیارهای تجلّی اصل وحدت استخراج و در محمل های شهرسازی و معماری اسلامی بازخوانی شده است. براساس مطالعات، شهر اسلامي مي کوشد با تکيه بر اصل توحيد و با وحدت بخشيدن بر پيکر عناصر گوناگون خود از حیث هنري، شکل و ماهيت، خود را با حکمت اسلامي تطبيق دهد؛ به گونه ای که با تجلی مفهوم "اصل وحدت" در بستر بوم فرهنگ (اکوکالچر) آثار شهرسازی کارآمد، متنوع و پویایی خلق شده است. در حوزه ی محمل هنری معماری نیز اصل وحدت در بستر انسجام و هماهنگی با بهره مندی از مولفه های هندسه (هندسه مرکزگرا عامل وحدت بخش در بناهای اسلامی)، نظم، توازن، ریتم (تعادل بین فضاهای پروخالی بنا) و محوربندی فضایی متاثر از جهت گیری های عبادی (آرامشی) و اقلیمی (آسایشی) متجلی شده است. در واقع تحقق وحدت در کثرت در معماری نیازمند وجود سازمان فضایی است. اصل وحدت در برگیرنده ی سلسله مراتب فضایی(به منزله ی رعایت حریم فضایی، تفکیک قلمروهای زیستی و رعایت محرمیت)، محوربندی فضای(رعایت و توجه به جهت گیری عبادی و اقلیمی در طراحی معماری بناها) و هندسه فضایی(ایجاد تناسبات، نظم و تعادل) است که منجر به تحقق وحدت در سازمان فضایی معماری سنتی ایرانی_اسلامی می شود.